Przytór


Przytór, niegdyś znany jako Pritter, to fascynujący fragment miasta Świnoujście. Obecnie stanowi on część Osiedla Przytór-Łunowo, dawnej wsi rybacko-letniskowej, która od roku 1960 znalazła się w granicach miasta. Położona wschodniej części Świnoujścia, na malowniczej wyspie Wolin, Przytór jest idealnym miejscem dla miłośników natury i historii.

Geograficznie, Przytór znajduje się około 7 km na południowy wschód od centrum miasta, wzdłuż drogi krajowej nr 93. Obszar ten leży nad kanałem Wielka Struga, otoczony urokliwymi rozlewiskami Świny, co czyni go częścią Wolińskiego Parku Narodowego. Dodatkowo, dla osób zainteresowanych odkrywaniem tego regionu, warto zapoznać się z Półwyspem Przytorskim, który oferuje wiele atrakcji przyrodniczych i turystycznych.

Historia

Na obszarze obecnego Przytóra istniał niegdyś gród obronny Wolinian, który był później przekształcony przez władców Pomorza Zachodniego w zamek. Ta budowla pełniła funkcję komory celnej, co zjednało jej mieszkańcom niechęć, zwłaszcza wśród mieszkańców Szczecina. W wyniku ich frustracji, w 1458 roku, zamek został zaatakowany i całkowicie zniszczony.

W pierwszych dekadach XIX wieku, Przytór stał się największą wiejską osadą w powiecie, z populacją wynoszącą 1068 osób, co odpowiadało około 200 rodzinom. W tym okresie, jednym z głównych źródeł utrzymania dla lokalnych mieszkańców był połów ryb, szczególnie węgorzy. Wiele młodych osób decydowało się na pracę na morzu, przyjmując rolę jungów lub marynarzy. Motywacją do tego były oferty pracy ze strony firm żeglugowych z Świnoujścia i Szczecina.

Oficjalna nazwa Przytór została wprowadzona w 1946 roku formalnym rozporządzeniem, zastępując wcześniejszą niemiecką nazwę Pritter.

W latach 1945-1954 funkcjonowała gmina Przytór, co dodatkowo podkreśla znaczenie tej miejscowości w kontekście lokalnym.

Zabudowa

W Przytorze znajduje się szczególnie cenny zabytek, którym jest kościół parafialny Najświętszego Serca Pana Jezusa, wzniesiony w 1895 roku. Ten elegancki, neogotycki budynek wyróżnia się wieżą, której wysokość osiąga 43 metry. Historia tej konstrukcji sięga wcześniejszej budowli ryglowej, co czyni go miejscem o wyjątkowym znaczeniu lokalnym.

Tuż obok kościoła znajduje się pomnik przyrody – dąb „Szyper”, którego obwód wynosi imponujące 295 cm. Jest to drzewo, które przyciąga wzrok i stanowi naturalny element otoczenia, dodający uroku tej okolicy.

Warto również zwrócić uwagę na ruiny schronów baterii Goeben, które usytuowane są w Przytorze oraz w przyległym lesie na północnym zachodzie dzielnicy. Te pozostałości po ciężkiej artylerii nadbrzeżnej pochodzą z czasów II wojny światowej i są świadectwem burzliwej historii tego regionu.

Kultura

W Przytorze znajduje się filia nr 1 miejskiego Domu Kultury w Świnoujściu, która jest miejscem aktywności kulturalnej dla mieszkańców. W ramach oferowanych tam zajęć funkcjonuje zespół wokalno-instrumentalny „Malwy”, a także koło turystyczno-krajoznawcze i kółko plastyczne. Dodatkowo, odbywają się różnorodne lekcje aerobiku oraz nauka gry na instrumentach muzycznych.

W Przytorze można również korzystać z dwóch oznakowanych szlaków turystycznych, które zachęcają do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu:

  • szlak Nadmorski im. dr. Czesława Piskorskiego (Świnoujście→ Międzyzdroje),
  • szlak Rowerowy Dookoła Zalewu Szczecińskiego (Świnoujście→ Międzyzdroje).

Samorząd mieszkańców

W Świnoujściu powstała jednostka pomocnicza miasta, znana jako „Osiedle Przytór-Łunowo”, które obejmuje obszary Przytór i Łunowo. Granice tej jednostki są wyraźnie zdefiniowane i stanowią istotny element struktury miejskiej. Władza uchwałodawcza w tej jednostce to ogólne zebranie mieszkańców, które pełni kluczową rolę w podejmowaniu decyzji dotyczących społeczności lokalnej.

Natomiast organem wykonawczym osiedla jest zarząd, który składa się z od 5 do 7 członków. Zarząd ten jest wybierany przez ogólne zebranie mieszkańców, co zapewnia reprezentację społeczności w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących życia mieszkańców osiedla. Dzięki temu mieszkańcy mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie swojej wspólnoty.

Komunikacja

W tej lokalizacji zlokalizowany jest przystanek osobowy, nazywany Świnoujście Przytór, który znajduje się w odległości 1,5 km na północny zachód. Przystanek ten przylega do linii kolejowej prowadzącej z Szczecina Dąbia do Świnoujścia oraz do drogi krajowej numer 3.

Oprócz tego, w tej okolicy można skorzystać z przystanku autobusowego PKS, co zapewnia dodatkowe możliwości komunikacyjne. Warto także zaznaczyć, że właśnie tutaj mają swoje kursy autobusy miejskie, w tym linie nr 7, 77, 7T, 5 oraz 10.

Dzięki tej infrastrukturze, port morski Przytór, który również znajduje się w tej okolicy, jest łatwo dostępny dla podróżnych.

Przypisy

  1. Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski: Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 2001, s. 119. ISBN 83-7200-583-4.
  2. Uchwała Nr XI/93/2003 Rady Miasta Świnoujścia z dnia 03.07.2003 r. ws. utworzenia jednostki pomocniczej Osiedla Przytór-Łunowo (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2003 r. Nr 103, poz. 1737)
  3. Filia MDK Świnoujście-Przytór. Miejski Dom Kultury w Świnoujściu. [dostęp 22.03.2009 r.]
  4. Czesław Piskorski "Pomorze Zachodnie, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 287 ISBN 83-217-2292-X
  5. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie, nr rej. A-284
  6. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12.11.1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 6)
  7. Dz.U. z 1971 r. nr 32, poz. 297

Oceń: Przytór

Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:13