Karsibór (Świnoujście)


Karsibór to interesująca część Świnoujścia, która ma bogatą historię sięgającą czasów, gdy była samodzielną wsią. Dawniej znana jako Karsibórz, do roku 1945 nosiła niemiecką nazwę Kaseburg lub Caseburg. Obecnie Karsibór jest miejscem znaczącym dla działalności rybackiej oraz rekreacji na malowniczej wyspie, która leży nad wodami Mulnika oraz w bezpośrednim sąsiedztwie z Kanałem Piastowskim.

W Karsiborze mieszka zaledwie około 800 osób (stan na rok 2023), co nadaje tej lokalizacji unikalny, kameralny charakter. Istnieje tu również przystań morska oraz zachowany zabytkowy gotycki kościół, który przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów. Co więcej, Karsibór obsługiwany jest przez linię autobusową nr 5 i 5T, co ułatwia dostęp do tej ciekawej lokalizacji.

Historia

W 1242 roku, dzięki bogatemu meklemburskiemu klasztorowi cysterskiemu w Dargun, nabyto za zgodą księcia pomorskiego Barnima I znaczne tereny na wyspie Uznam. Zakupiono kilka wsi, w tym Karsibór, wraz z wszystkimi przynależnościami, takimi jak pola uprawne, łąki, pastwiska, lasy oraz wody z możliwością rybactwa. Właścicielami Gardis i Karsiboru byli dwaj łużyccy szlachcice – Sabik i Rozwar, którzy sprzedali swoje ziemie klasztorowi za 80 marek, jednak do transakcji musiano doliczyć jeszcze 32 marki, gdyż dwaj synowie Sabika nieobecni podczas sprzedaży zgłosili swoje prawa do tych terenów. Już w roku 1265 cystersi z Dargun posiadali na Karsiborze swój folwark.

W dniach od 14 do 19 lipca 1630 roku, w czasie marszu z Peenemünde na Wolin, król szwedzki Gustaw II Adolf nocował w Kaseburgu z oddziałem kawalerii. Przez wiele lat używano niemieckiej nazwy Kaseburg, aż do 1946 roku, kiedy to urzędowo ustalono polską nazwę – Karsibór.

W XIX wieku, w 1880 roku, dokonano istotnej zmiany w układzie wodno-lądowym, gdyż wybudowano Kanał Piastowski, powodując powstanie wyspy Karsibór. Odtąd uruchomiono przeprawę promem linowym, a później łańcuchowym. Most, który dziś łączy Karsibór z Wolinem, został zbudowany w 1967 roku, a 6 grudnia 2012 roku oddano do użytku nowy most, podczas gdy stary został rozebrany.

W latach 1954–1959 wieś była siedzibą władz gromady Karsibór, która ostatecznie została włączona do Świnoujścia 31 grudnia 1959 roku. Z kolei w okresie od 1991 do 2004 roku, Karsibór współtworzył jednostkę pomocniczą – Sołectwo Karsibór-Ognica.

Samorząd pomocniczy

W Świnoujściu powstała jednostka pomocnicza – „Sołectwo Karsibór”, której granice obejmują miasto Karsibór oraz wszystkie wyspy delty wstecznej Świny. W strukturze tej jednostki organem odpowiedzialnym za podejmowanie uchwał jest zebranie wiejskie, natomiast za wykonawstwo odpowiada sołtys. W działaniu sołtysa wspiera go 5-osobowa rada sołecka, która pełni rolę doradczą. To właśnie zebranie wiejskie ma za zadanie wybierać zarówno sołtysa, jak i członków rady sołeckiej.

Obecnie Karsibór znajduje się w sytuacji, w której nie ma wybranego sołtysa i oczekuje na decyzje Prezydenta Miasta Świnoujście, które mogą wpłynąć na przyszłość tej jednostki.

Zabudowa

W Karsiborze znajduje się szereg interesujących zabytków, które stanowią ważny element dziedzictwa kulturowego regionu. Na liście najważniejszych miejsc można znaleźć:

  • Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, który jest filią z XV/XVI wieku,
  • dom (chata rybacka) przy ul. Wierzbowej 7, to szachulcowy budynek z początku XIX wieku, który niestety został zniszczony podczas wichury w 2010 roku,
  • cmentarz ewangelicki (nieczynny) przy ul. Kwiatowej, gdzie część A datowana jest na połowę XIX wieku, a część B na lata 1910–1914.

Dodatkowo, Karsibór oferuje również inne ciekawe obiekty:

  • przystań morska w Świnoujściu-Karsiborze,
  • Pomnik lotników RAF,
  • Basen U-bootów, który znajduje się na wyspie Karsibór. Został on zbudowany w 1944 roku jako stała baza dla promów wojskowych oraz miejsce postoju dla U-Bootów 4 szkolnej flotylli Kriegsmarine ze Szczecina. Obok basenu można zobaczyć ruiny hali warsztatowej, która służyła do obsługi przybywających okrętów. Obecnie miejsce to jest chętnie odwiedzane przez wędkarzy.

Kultura i miejscowe atrakcje

Na Karsiborze można znaleźć wiele interesujących miejsc kulturalnych oraz atrakcji, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Do wyjątkowych propozycji należy Dom Kultury Karsibór, który jest filią Miejskiego Domu Kultury w Świnoujściu, zlokalizowaną przy ulicy 1 Maja 40.

W Domu Kultury organizowane są różnorodne zajęcia, w tym:

  • zespół szantowy,
  • nauka gry na instrumentach muzycznych,
  • aerobik,
  • kółka zainteresowań komputerowych,
  • kółka plastyczne.

Dodatkowo, Karsibór oferuje również prywatną przystań kajakowo-żeglarską pod nazwą „Marina”, gdzie pasjonaci sportów wodnych mogą spędzać czas w przyjemny sposób. To miejsce stwarza doskonałe warunki do odpoczynku i rekreacji na świeżym powietrzu.

Przyroda

W Karsiborze można znaleźć wiele interesujących miejsc związanych z przyrodą. Jednym z nich jest pomnik przyrody, którym są dęby znane jako „Powodzianie”, zlokalizowane przy ulicy Trzcinowej.

Oprócz tego, warto odwiedzić rezerwat społeczny Karsiborska Kępa, który oferuje nie tylko piękne widoki, ale i możliwość obcowania z unikatową florą i fauną regionu.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. MAPSTER: Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/ [online], igrek.amzp.pl [dostęp 28.08.2023 r.]
  3. MAPSTER: Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/ Caseburg 1932 [online], igrek.amzp.pl [dostęp 28.08.2023 r.]
  4. Uchwała Nr XXXIV/293/2004 Rady Miasta Świnoujścia z dnia 29 grudnia 2004 r.
  5. Uchwała Nr XV/98/91 Rady Miejskiej w Świnoujściu z dnia 27 marca 1991 r. ws. utworzenia na terenie miasta Świnoujścia Sołectwa Karsibór-Ognica
  6. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 1959 r. (Dz.U. z 1959 r. nr 66, poz. 406)
  7. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r.
  8. Świnoujście w liczbach - Świnoujście – kraina 44 wysp [online], www.swinoujscie.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
  9. Jerzy M. Kosacki. Zbiór drzew pomnikowych i pomników przyrody. „Wędrowiec Zachodniopomorski”. 22/2007, s. 59.
  10. Filia MDK Świnoujście-Karsibór. Miejski Dom Kultury w Świnoujściu. [dostęp 22.03.2009 r.]
  11. Wyspa Karsibór. [dostęp 25.08.2010 r.]
  12. Czesław C. Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1980, s. 284.

Oceń: Karsibór (Świnoujście)

Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:24