Park Zdrojowy w Świnoujściu to niespotykany zabytek, który znajduje się na wschodnim celu wyspy Uznam. Zajmuje on teren w kwartale ograniczonym ulicami: Sikorskiego, Bolesława Krzywoustego, Sienkiewicza, Kapitańska, Jachtowa i Mieszka I. Jego całkowita powierzchnia wynosi 58 hektarów, co czyni go jednym z większych parków w regionie.
Historia parku sięga czwartego ćwierćwiecza XVIII wieku, kiedy to został on założony, a następnie znacznie rozszerzony w pierwszej połowie XIX wieku. Park Zdrojowy nie tylko cieszy się bogactwem naturalnym, ale również stanowi ważny element kulturowy i historyczny dla mieszkańców oraz turystów odwiedzających to urokliwe miejsce.
Historia
Historia Parku Zdrojowego ściśle związana jest z początkiem rozwoju miasta Świnoujście, datowanego na 1765 rok, oraz z budową kurortu, która miała miejsce pięćdziesiąt lat później. Otwarcie pierwszego sezonu kąpieliskowego miało miejsce w 1824 roku, a dwa lata później, w 1826, oddano do użytku pierwszy dom zdrojowy, usytuowany w pobliżu portu, który został jednak rozebrany po wybuchu I wojny światowej.
Przed tymi wydarzeniami zrealizowano prace hydrotechniczne, dzięki którym przekształcono dawną mieliznę przymorską w stabilny teren porośnięty roślinnością. Na tym obszarze stworzono niewielką, ale atrakcyjną kompozycję zieleni. W projekt rozwoju uzdrowiska osobiście zaangażował się nadprezydent Pomorza, Johann August von Sack. To on umożliwił pruskiemu architektowi ogrodów, Peterowi Josephowi Lenne, stworzenie planu dla Parku Zdrojowego.
W 1827 roku architekt przesłał z Sanssouci około 1500 sadzonek drzew i krzewów, co pozwoliło na dalsze zagospodarowanie parku. Już w następnym roku przestrzeń ta nabrała właściwego kształtu. W kolejnych latach park ulegał jedynie niewielkim modyfikacjom, a w okresie międzywojennym został powiększony o Zachodni Park Zdrojowy, który zamyka ul. Matejki.
Mimo braku zachowanych dokumentów projektowych autorstwa Lenne, badacze są zgodni co do jego wpływu na kształtowanie przestrzeni parku w Świnoujściu. Wiele elementów układu, takich jak aleje, główne osie, place oraz układ wodny i zadrzewień, świadczą o jego niekwestionowanym autorstwie. Analiza historyczno-kompozycyjna przeprowadzona przez architekt krajobrazu Małgorzatę Haas-Nogal w 2000 roku jednoznacznie potwierdza tezę o autorstwie Lenne.
Niestety, historia parku nie jest wolna od tragicznych wydarzeń. W wyniku bombardowań przeprowadzonych przez amerykańskie lotnictwo w dniu 12 marca 1945 roku doszło do ogromnych zniszczeń parku oraz licznych ofiar wśród żołnierzy i uciekinierów z Prus Wschodnich oraz Kurlandii, którzy tam się schronili.
Przyroda
W parku dominuje bogata flora, której najważniejszymi mieszkańcami są naturalnie buki zwyczajne (Fagus silvatica), dęby szypułkowe (Quercus robur) oraz dęby bezszypułkowe (Quercus petraea). Można tu także spotkać majestatyczne jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior), urokliwe kasztanowce zwyczajne (Aesculus hippocastanum), a także klony pospolite (Acer platanoides). Dodatkowo w parku występują olchy czarne (Alnus glutinosa) oraz wiązy szypułkowe (Ulmus laevis).
Różnorodność tego miejsca podkreślają drzewa o instytucjach rzadszych oraz ozdobnych. Wśród nich wyróżniają się buki „płaczące” (Fagus silvatica cv. Pendula) oraz dęby „piramidalne” (Quercus robur cv. Fastigiata). Spotkać można również cisy pospolite (Taxus baccata), żywotniki, jodłę nikko (Abies homolepis), a także lipę krymską (Tilia x euchlora). Interesującymi gatunkami są również skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya fraxinifolia) oraz obszary, w których rośnie wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum).
Na zachodnim skraju parku, przy ulicy Matejki, podziwiać można pomnik przyrody – sosnę z bluszczem, która nosi nazwę „Rodzina”. Z kolei na wschodniej stronie parku, przy ul. Jachtowej, występują wiązy określane jako „Przemytnicy”. Ta obfitość natury jest dodatkowo wzbogacona przez liczne rzeźby, które ozdabiają to malownicze miejsce.
Otoczenie parku
Otoczenie Parku Zdrojowego to doskonały przykład harmonijnego połączenia natury z historią i aktywnością fizyczną. W jego pobliżu znajdują się oznakowane szlaki turystyczne.
Od północy, wschodu oraz południa, Park Zdrojowy obwiedziony jest szlakami: E9 czerwony Szlak Nadmorski oraz EV10 niebieski Szlak Rowerowy Wokół Bałtyku. Te trasy przyciągają miłośników pieszych wędrówek oraz rowerowych przejażdżek.
Na wschodzie, tuż przy Świną, wyróżniają się charakterystyczne zabytki, takie jak: Fort Zachodni oraz Fort Anioła. Dodatkowo, nieopodal znajduje się dawna stocznia usytuowana nad Basenem Północnym, która także przyciąga uwagę turystów. W najbliższym otoczeniu tych zabytków znajdują się także mariny, które umożliwiają cumowanie różnych jednostek pływających.
W zachodniej części można zauważyć obiekty sportowe, które oferują mieszkańcom oraz odwiedzającym różnorodne możliwości aktywnego spędzania czasu. Znajdują się tam stadion, boiska sportowe oraz korty tenisowe, gdzie odbywają się liczne wydarzenia sportowe oraz rekreacyjne.
Na północnych obrzeżach tego malowniczego parku rozciąga się wiele pensjonatów, hoteli oraz kempingów, co sprawia, że każdy spragniony wypoczynku znajdzie coś dla siebie. Na przeciwko ul. Uzdrowiskowej, w zakresie wydm, można dostrzec pozostałości schronów baterii artylerii przybrzeżnej z czasów II wojny światowej, co dopełnia bogaty kontekst historyczny regionu.
Przypisy
- l, Dzień w którym spadły bomby, 12.03.1945 r. [online], iswinoujscie.pl [dostęp 21.07.2024 r.]
- Jerzy M. Kosacki. Zbiór drzew pomnikowych i pomników przyrody z własnymi nazwami rosnących na terenie województwa zachodniopomorskiego. „Wędrowiec Zachodniopomorski”. 22/2007, s. 60, 2007 r. Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Szczecinie. ISSN 1642-8455.
- Praca zbiorowa: Przyroda Pomorza Zachodniego. Szczecin: Oficyna in plus, 2002 r., s. 276. ISBN 83-910827-8-4.
- Praca zbiorowa: Przyroda Pomorza Zachodniego. Szczecin: Oficyna in plus, 2002 r., s. 276-277. ISBN 83-910827-8-4.
- Bogdan Kucharski: 7 dni w Międzyzdrojach. Warszawa: PTTK "Kraj", 1990 r., s. 36, seria: 7 dni w. ISBN 83-7005-266-5.
Pozostałe obiekty w kategorii "Tereny zielone":
Brama Świny | Szlak Fortyfikacyjny Twierdzy ŚwinoujścieOceń: Park Zdrojowy w Świnoujściu